Spelen is leuk, maar niet in de speeltuin, dacht ik altijd.

Voordat mijn zoon Koen (spina bifida en rolstoelafhankelijk) en ik lid werden van de Speeltuinbende ging ik nooit met hem naar een speeltuin. Hij vroeg er niet om, wist niet wat het was, en ik zag geen mogelijkheid om ‘daar’ met hem te spelen.  Speeltuinen waren niet voor Koen, daar had ik me bij neergelegd. Natuurlijk speelden we thuis wel, in de tuin, met zand en water of met ander speelgoed. Maar nooit in de speeltuin. Zo werd Koen 6 jaar zonder in de speeltuin te zijn geweest. Er is namelijk voor Koen helemaal niets te doen, in een speeltuin. Hij kan niet lopen, dus ook niet klimmen. Hij kan dus ook niet zelf van de glijbaan. Hij kan niet zelfstandig zitten, dus schommelen lukt ook niet. Hooguit liggend in een vogelnestschommel, het ‘excuustoestel’ voor speeltuineigenaren om te laten zien dat ze echt wel toegankelijk zijn. Nou, Koen vond en vindt daar niks aan, zo’n schommel waar je alleen maar in kan liggen. Ook is er altijd veel zand in een speeltuin waarin de wielen van de rolstoel steeds vastliepen. Spelen in een zandbak kan alleen als er iets is om Koen tegenaan te zetten. Anders is er geen spelen aan, als je je handen alleen maar moet gebruiken om te kunnen blijven zitten.

Toen kwamen we in 2011 contact met de NSGK Speeltuinbende. In een speeltuin waar Koen wél iets kon doen. Zitten op een lage draaimolen, met zand spelen in een verhoogde zandtafel en spelen met water in een watertafel, bijvoorbeeld. Een pomp die hij kon bedienen omdat er een verharde ondergrond was en weinig zand, maar wel rubberen tegels, waar hij prima kon rijden. We tilden hem met een paar mensen zelfs op de glijbaan, omdat er veel ruimte was en die niet te steil was. Ook kon Koen door de hele speeltuin rijden in zijn rolstoel over het verharde pad, zodat hij overal kon gaan kijken en zo de speeltuin kon verkennen. Natuurlijk waren er nog wel toestellen waar hij niets mee kon, zoals klimrekken en kleine schommels. Maar hij kon in elk geval makkelijker bij de andere kinderen komen om contact maken. Dat was voor mij een openbaring, ik zag Koen zelfstandig rondrijden en zelfs spelen in een speeltuin.

Na die ervaring ben ik me meer gaan verdiepen in het belang van spelen voor de ontwikkeling van kinderen. En wat blijkt? Kinderen willen niet alleen graag spelen, ze móeten spelen voor hun ontwikkeling. Trial and error, grenzen ontdekken, spieren testen, angst overwinnen, het zijn allemaal dingen die voor gezonde kinderen als heel normaal en hard nodig worden beschouwd, maar voor kinderen met een beperking totaal niet belangrijk worden gevonden. Want leren, dat doe je op school. Bij voorkeur op een speciale school, waar extra veel aandacht is voor het leren.  Koen is namelijk zeer moeilijk leerbaar, volgens zijn juffen. In het klaslokaal komt hij inderdaad heel moeizaam tot het leren van abstracte zaken zoals letters en cijfers. Hij is eigenlijk erg leergierig, in de praktijk. Alleen jammer genoeg niet voor het lesmateriaal wat de juffen hem op school aanbieden. Koen leert van kijken en daarna zelf dingen doen en zelf ervaren wat er gebeurt. In de speeltuin is er voor Koen dus heel wat te leren. En wat voor Koen geldt, geldt voor veel meer kinderen met de een of andere beperking.

Vreemd genoeg weten speeltuinbeheerders dat niet, waardoor speeltuinen nauwelijks toegankelijk zijn voor kinderen die anders leren dan gemiddeld. Gelukkig is er de Speeltuinbende. Samen met de andere bendeleden test Koen vele speeltuinen en kijkt hoe toegankelijk deze zijn en of alle kinderen er samen kunnen spelen. Deze zeer nuttige feedback gaat naar de beheerders van speeltuinen en die passen hun speeltuin dan aan. Want de meeste beheerders vinden het helemaal niet leuk om te zien dat er kinderen zijn die in hun speeltuin niet kunnen spelen. En meestal gaat het niet om nieuwe, dure toestellen, maar om kleine dingen en een gastvrije instelling.  Zoals een verhard pad door de speeltuin (liefst in een andere kleur voor slechtziende kinderen) en een goed overzicht. Bankjes, zodat kinderen die moeilijk kunnen lopen of moe zijn van prikkels, even kunnen uitrusten. En daarnaast natuurlijk speeltoestellen die leuk zijn voor alle kinderen. Een watertafel met pomp, een klimkasteel waar je ook onder kan spelen. En vooruit, ook een vogelnestschommel waar je met zijn allen in kunt liggen. Het gaat erom dat alle kinderen sámen kunnen spelen. Niet alleen is dat goed voor de ontwikkeling van kinderen met een beperking, maar het is ook beter voor kinderen zonder een beperking. Die komen in een ontspannen omgeving, spelenderwijs, in aanraking met kinderen die anders zijn. En ontwikkelen zo hun empathisch vermogen. Koen heeft zich sindsdien met grote stappen ontwikkeld, hij heeft meer zelfvertrouwen gekregen, weet beter hoe hij met andere kinderen kan omgaan en zit beter in zijn vel. En ik ook! Want ik zie hoe goed het spelen voor hem is en ik leer daardoor makkelijker loslaten, ik gun hem zijn eigen ervaringen en avonturen. Als ouder van een gehandicapt kind zit je toch een groot deel van de tijd in de zorgmodus en is het lastig om zorgeloos ergens te gaan spelen. In een toegankelijke speeltuin kan dat wel. Meer info? www.speeltuinbende.nl. De wereld is veel mooier als alle kinderen samen kunnen spelen!